Een gelukkige, laatste zomer in schotland

Koningin Elizabeth beleefde deze zomer een van haar gelukkigste in jaren. Eén van haar tradities was om de zomermaanden door te brengen met familie en bekenden in Schotland, in haar geliefde Balmoral Castle. Hier liet de monarch de teugels een beetje vieren, al werd er elke dag als gewoonlijk een koffertje met regeringsstukken op haar bureau gezet. Balmoral was helemaal Elizabeth’s privédomein. Ze erfde het familiebezit: prins Albert, de echtgenoot van koningin Victoria, kocht het kasteel in 1852. Hier was de vorstin naar verluidt op haar gelukkigst. Deze zomer haalde zij nog mooie herinneringen op aan de momenten die ze hier met haar gezin, en met name samen met haar geliefde man Philip, had meegemaakt. Hier waren ze samen als een bijna ‘gewoon’ echtpaar dat genoot van het buitenleven. Niet voor niets wilde ze dat na zijn dood een foto van hen samen op Balmoral werd vrijgegeven, gemaakt tijdens een van de traditionele picknicks met de familie in de bergen. Hier in de zomer terug te kunnen zijn, na enkele jaren door een pandemie ‘opgesloten’ te hebben gezeten in Windsor, was een welkom moment om drie bewogen jaren af te sluiten. Jaren waarin Harry en Meghan met veel bombarie het koningshuis verlieten, Andrew de naam van de monarchie besmeurde met zijn seksuele escapades en het coronavirus uitbrak en Elizabeth’s rijk in de greep hield. In die periode overleed ook nog eens prins Philip, met wie ze ruim zeventig jaar getrouwd was. Dat alles eiste een hoge tol van de hoogbejaarde Elizabeth. ‘Je ziet met eigen ogen wat het haar emotioneel gezien kost. Het bracht haar hartzeer en het was geen gemakkelijke tijd’, zei een bron dicht bij de koninklijke familie enkele weken geleden. Deze zomer hadden de trouwe hovelingen van Elizabeth alles op alles gezet om hun baas een zo mooi mogelijke zomer te laten beleven, ondanks de ongemakken die haar hoge leeftijd de koningin bezorgden.

Een bron binnen de hofhouding onthulde dat er absoluut niet iets chronisch aan de hand was met de vorstin. ‘Ze heeft flink wat gewicht verloren en voelt alle pijntjes die een 96-jarige vrouw zou verwachten, maar had vooral ernstige problemen door haar pijnlijke voeten. Haar dood komt dan ook, ondanks haar hoge leeftijd, toch nog als een verrassing voor de mensen om haar heen.’

Trouwe hovelingen

Eind juli verbleef koningin Elizabeth eerst in een bescheiden lodge in de buurt van het kasteel – bezoekers waren toen nog welkom voor een rondleiding op Balmoral – voor ze op 9 augustus haar intrek nam binnen de kasteelmuren. De lucht van de Schotse Hooglanden gaf Elizabeth altijd een prettig gevoel van verlichting. Met haar reisde een select gezelschap van hovelingen mee. Tezamen hadden zij gezworen niet meer van de zijde van de vorstin te wijken, tot haar laatste moment ooit daar zou zijn. Twee van hen zijn de boomlange kamerdienaar Paul en haar adjudant Barry. Ze brachten haar elke dag de paardenracekrant The Racing Post en kwamen ook bij haar in de comfortabele zitkamer zitten als Elizabeth zich voor de tv nestelde voor een wedstrijd. Ook Angela Kelly is zo’n persoon die er tot op het laatst altijd bij was. Ze begon ooit als assistent-kleedster en men had aan het hof nooit gedacht dat zo’n eenvoudige, gescheiden vrouw uit Liverpool in de gratie van The Queen zou vallen en haar meest loyale rechterhand zou worden. Ze was uiteindelijk verantwoordelijk voor de complete garderobe, de juwelen en werd zelfs persoonlijk assistent. Hun band was zo goed, dat de als gesloten en ouderwetse koningin bekend staande Elizabeth haar meermaals toestemming gaf om boeken te schrijven over haar werk én hun band samen. Inclusief persoonlijke anekdotes die sommige hardnekkige mythes ontkrachtten. In de laatste periode week Angela niet van de zijde van haar Queen. Ze stopte haar werkgeefster onder met warme dekentjes en probeerde haar zoveel mogelijk werk uit handen te nemen. ‘Ze is overbezorgd’, zei men deze zomer nog. Balmoral was ook een plek waar familie en vrienden samenkwamen. De premier werd er vaak in de zomer uitgenodigd voor een korte vakantie. Twee dagen voor haar dood nam ze hier afscheid van Boris Johnson en kreeg vervolgens bezoek van Elizabeth – ‘zeg maar Liz’ – Truss, de nieuwe premier. Haar gaf ze nog glunderend als altijd de taak uit haar naam een nieuwe regering te formeren. Haar kinderen Charles en Anne waren die dagen in de buurt en namen vlak voor het overlijden de honneurs waar tijdens de Highland Games, waar Elizabeth zelf vanwege haar verminderde mobiliteit verstek moest laten gaan. Ze zal hebben genoten van het bezoek van haar geliefde kleinzoon William, die samen met Kate en hun drie kinderen was komen logeren. Het contact met die jongste generatie vond Philip maar vermoeiend, maar het gaf Elizabeth veel energie. Andere vaste gasten waren prins Edward en zijn vrouw Sophie, die door de koningin in de familie was opgenomen als een eigen kind.

Balmoral; waar rang en stand soms werden vergeten

Een paar weken geleden nog werd de koningin buiten gespot terwijl ze haar corgi’s uitliet. Ze was eigenlijk van plan met het klimmen van de jaren geen nieuwe hondjes meer te nemen. Maar zoon Andrew wist hoe hij zijn moeder kon opvrolijken na het overlijden van prins Philip. Hij kwam kort daarna al aanzetten met een nieuwe pup, Fergus. Elizabeth liep dan wel niet meer zo vief als eerder, maar dat is niet verwonderlijk voor een dame die langzaam richting de honderd jaar ging.

Dierbaren

Een laatste zomer, onbezorgd en vol vrolijkheid, in haar geliefde vakantiekasteel. Waar zoveel herinneringen werden opgehaald aan een vervlogen tijd. Waar rang en stand soms werden vergeten en de koningin danste met personeel. Hier op Balmoral mocht de tijd even stilstaan, de boel af en toe de boel gelaten. Het werd een prachtige laatste zomer met barbecues en picknicks, met wandelingen door de bergen, al heeft Elizabeth vooral vanuit het raam glimlachend gadegeslagen hoe haar dierbaren om haar heen, in haar en Philip’s geest, Balmoral beleefden. De oude koningin had een heel gelukkige zomer, voordat ze op 8 september vredig haar laatste adem uitblies.