etnisch profileren

WOOSJE (47) is docent. Ze is single en heeft drie kinderen (16, 15 en 11). JAMAL is haar oudste, hij studeert social work.

Woosje “Jamal wordt aan de lopende band door de politie staande gehouden, tegen de muur gezet of meegenomen naar het bureau. De eerste keer was hij veertien. Hij had niets gedaan, maar mocht mij pas uren later bellen. Zijn ontreddering vergeet ik nooit. Nu vertelt hij me niet eens alles meer. Hij verhardt.”

‘gaan we stoer doen?, zei die agent’

Jamal “Weet je nog dat ik met vier vrienden werd aangehouden bij de KFC? Ze pakten onze ID’s en telefoons af en hielden ons twee uur vast in het busje, zonder dat we wisten waarom. Later zeiden ze dat het was omdat er in de buurt een overval was gepleegd en wij op de verdachten leken.”

Woosje “Hij ging gewoon even wat te eten halen en ineens was hij onbereikbaar. Ik was zo bezorgd. Natuurlijk ging ik verhaal halen op het bureau. Zo ga je toch niet met kinderen om? Maar er was niet eens een melding van gemaakt. Toen heb ik Jamal geadviseerd om voortaan het dienstnummer van de agent te vragen. Daar heb je recht op.”

Jamal “Toen ik dat de deed, kreeg zij meteen Veilig Thuis op haar dak: ze maakten zich zorgen over mijn opvoeding omdat ik zo brutaal was. Ik probeer altijd beleefd te blijven, maar als ze hardhandig zijn, lukt dat niet. ‘Jij misbruikt je macht’, zei ik eens, toen ik in de houdgreep naar de grond werd gewerkt. Werd ik nog bij mijn keel gepakt ook. ‘Gaan we stoer doen?’, zei die agent.”

Woosje “In Rotterdam is de situatie ontzettend gespannen, door dat gedoe met die messen staat de politie altijd op scherp. Het wrange is dat het daardoor alleen maar erger wordt: als je kinderen behandelt als criminelen, gaan ze zich ook zo gedragen. Ze weten wat er komt als ze politie zien, dus rennen ze weg. Het is niet slim, maar ik snap het wel.”

Jamal “Mijn witte vrienden krijgen veel vaker het voordeel van de twijfel. Dan zeggen ze alleen: ‘Let op je toon.’ Ik moet meteen mijn ID laten zien. Ik vertrouw de politie niet meer.”

Woosje “Ik denk ook niet dat ze bij witte kinderen pas uren later de ouders bellen, want daar verwachten ze een andere reactie van. Er verandert altijd iets als ze zien dat ik wit ben.”

Jamal “Dat merk ik ook op school. Als docenten mijn moeder nog niet kennen, verwachten ze een donkere vrouw die slecht Nederlands spreekt en niets weet van haar kind.”

Woosje “Soms zeggen vrienden: ‘Verhuis toch gewoon, of doe dat zwarte North Face-jasje weg.’ Maar Jamal heeft dezelfde rechten als ieder ander. Daar blijf ik voor vechten. Al moet ik nog honderd keer naar het bureau.”

Jamal “Omdat mijn moeder niet opgeeft, doe ik dat ook niet. Als ik straks jongerencoach ben, wil ik anderen leren wat zij mij heeft geleerd.”

JASMINA (44) is docent. Ze is getrouwd en heeft vijf zoons (23, 19, 17, 10 en 6). WALID is haar tweede, hij zit op het volwassenenonderwijs.

Jasmina “Van al mijn kinderen wordt Walid het meest aangesproken door de politie. Zijn oudere broer heeft een Nederlands uiterlijk, hem overkomt het zelden. De jongste drie zijn nog niet vaak alleen buiten.”

Walid “Toch wil ik niet meteen the race card trekken. Ze zien ongetwijfeld meer dan mijn huidskleur: mijn kleding, leeftijd of uitstraling zullen ook meespelen. Ze vragen meestal of mijn fiets wel echt van mij is, ik moet me ook vaker dan mijn vrienden legitimeren. Het zij zo. Ik ben eraan gewend.”

‘ze vragen of mijn fiets wel echt van mij is’

Jasmina “Ik wil niet dat Walid de deur uitgaat zonder ID. Het voorkomt een hoop gedoe; bijvoorbeeld dat hij door controleurs uit de tram wordt gezet of mee moet naar het bureau, zonder dat ik het weet. Gelukkig blijft hij altijd rustig. Hij is welbespraakt, daardoor loopt het meestal goed af.”

Walid “Toch ben ik altijd een beetje nerveus als de politie me aanspreekt. Dat komt waarschijnlijk door die keer dat ik op mijn dertiende met twee vrienden op straat werd opgepakt, omdat ze ons verdachten van stenen gooien. De echte daders waren weggerend. Voor we het wisten, sloeg de politie ons in de boeien. Ik zag de agenten al twijfelen toen ik naar de auto liep: door een aandoening loop ik moeilijk, ik kón dus niet zijn weggerend. Maar ze namen ons toch mee. Ik zat de hele dag alleen in een cel, wetende dat ik het niet verdiende. Het duurde zo lang voordat jij er was.”

Jasmina “Toen ze mij belden, zat hij al een paar uur vast. Ik was zó kwaad: al dat machtsvertoon tegenover een duidelijk onschuldig kind, noem je dat dienstbaar en waakzaam? Gelukkig kregen we excuses, dat maakt deze ervaring niet alleen maar slecht. Het heeft hem wereldwijzer gemaakt.”

Walid “Tot mijn dertiende was ik ervan overtuigd dat agenten altijd weten wat ze doen. Nu besef ik dat het ook maar mensen zijn – mensen met de macht om anderen op te sluiten. Daarom gedraag ik me altijd voorbeeldig als ze mij iets vragen. Ik wil het vooroordeel over Marokkaanse jongens graag ontkrachten.”

Jasmina “Als er toch iets vervelends gebeurt, ga ik naar het bureau om erover te praten. Ik verwacht van de politie hetzelfde als mijn leerlingen van mij mogen verwachten: conflicten lossen we op, daarna beginnen we met een schone lei. Ze moeten Walid behandelen als onschuldig, tot het tegendeel is bewezen. Mijn zoon redt zich wel uit zo’n situatie, maar er zijn ook jongeren die communicatief minder sterk zijn en wél protesteren. Ook zij verdienen een eerlijke behandeling.”

Walid “Protesteren werkt averechts en met zelfmedelijden schiet je ook niets op. Het is een gegeven dat ik mezelf vaker moet verklaren. Als we praten, krijgen ze vanzelf een beter beeld van mij.”

SHANELLA (37) is jeugdhulpverlener. Ze is getrouwd en heeft vier kinderen (16, 13, 11, 6). DJEDEN is haar tweede, hij zit op het vmbo.

Djeden “Toen ik afgelopen voorjaar met vrienden buiten was, stopte er ineens een politiewagen. We moesten ons legitimeren, ze zeiden dat we iets hadden gedaan – meer uitleg kregen we niet. Ze maakten ook foto’s van ons.”

Vind je dit interessant?

Ontdek nu alle Nederlandse top titels in één app!

Bestel nuAl abonnee?
Log in om verder te lezen

Shanella “Ik belde meteen het bureau toen hij dat vertelde. Kennelijk voldeden ze aan het signalement van een ander groepje dat werd gezocht. Maar als je kinderen verdenkt, ga je toch naar de ouders? Ik heb nadrukkelijk gevraagd of ze de foto’s wilden verwijderen.”

‘ik moest een plastic pak aan en werd in de cel gezet’

Djeden “Twee weken later werd er op het station vlak naast mij iemand neergestoken. Iedereen rende weg, ik ook. Ik was zo bang. Maar toen ik bij mijn fiets aankwam, besloot ik terug te gaan. Ik bleef bij die jongen tot de ambulance en politie kwamen, ik heb ze alles verteld.”

Shanella “Hij was in shock toen hij thuiskwam en kon niet slapen die nacht. Ik zei: ‘Morgen bellen we Slachtofferhulp’, maar om half 7 stond de politie aan de deur. Ze kwamen hem arresteren voor poging tot doodslag. Hij sliep net. Hij wist niet wat hem overkwam.”

Djeden “Ik begon heel erg te zweten en trillen toen ik die agenten in mijn slaapkamer zag staan. Op het bureau namen ze foto’s en vingerafdrukken, ik moest een plastic pak aan en werd in een cel gezet. Daar zat ik de hele dag. In de cellen naast me hoorde ik mannen schreeuwen.”

Shanella “Ik hoorde pas ’s middags op welk bureau mijn kind zat. Het waren de ergste uren van mijn leven.”

Djeden “Die avond bleek dat ze camerabeelden hadden gevonden, daarop was te zien dat ik het niet was. Ik was zo blij dat ik naar huis mocht.”

Shanella “De rechercheur erkende de fout, daarna waarschuwde hij Djeden dat hij uit de buurt van die jongens moest blijven. Maar hij kende ze helemaal niet. Ik snap nog steeds niet waarom ze hem niet gewoon als getuige opriepen, ze hadden hem toch altijd nog kunnen arresteren? Ik betwijfel of dit ook zo was gegaan als hij wit was.”

Djeden “Op internet staat nog steeds dat ik als verdachte ben gearresteerd, met een foto erbij. Ze noemen me een twaalfjarig straatschoffie dat slecht is opgevoed. Nergens staat hoe het echt zit.”

Shanella: “Het team van Controle Alt Delete hielp me om zijn naam bij de politie te zuiveren, maar GeenStijl, De Stentor en De Telegraaf hebben de fout nooit rechtgezet – schandalig vind ik dat. Het heeft hem beschadigd, hij wilde een tijdje niet eens meer naar buiten. Maar het ergst vind ik dat hij zich zelfs thuis niet meer veilig voelt. Hij heeft nog steeds paniekaanvallen.”

Djeden “Ik denk dat het voor altijd in mijn hoofd blijft zitten.”

Shanella “Toch ben ik trots dat jij die jongen hielp. Je hebt het goed gedaan.”

STYLING LOTTE WIERINGA VISAGIE EMMY KLOMP KLEDING COS, H&M, DAILY PAPER MET DANK AAN BUREAU CONTROLE ALT DELETE