‘Feyenoord kampioen? Ik hoop het zo!’ Trainer en oud-voetballer Jean-Paul van Gastel

In een eerder interview vertelde je dat niemand begreep wat je meemaakte in China. Doe toch eens een poging?

“Nou ja, ik heb er drie jaar gezeten in de covidperiode. De grenzen gingen dicht, dus ik heb drie jaar geen bezoek gehad. Dat is één. Ten tweede werd de competitie in een bubbel gespeeld. In periodes van tien weken speel je een deel van de competitie en dan mag je het hotel alleen uit voor trainingen en wedstrijden. Dat heb ik drie jaar gedaan, het was een soort luxegevangenis. En als je een tripje maakte, was er altijd de dreiging van een lockdown. Als jij besmet was, ging de hele stad op slot. Later werd het minder streng, was het alleen de straat of de compound. Maar als je China in kwam, moest je eerst drie weken in quarantaine. Dan dachten mijn vrienden in Nederland dat ik wel even kon zwemmen of hardlopen. Nee, dus. Dat is drie weken op je hotelkamer blijven. Dan werd er op de deur geklopt en werd je eten daar neergezet. Het was echt drie weken op je bed liggen. Dat was vreselijk, maar wel de enige manier om in China te kunnen werken.”

‘China is voor mij een emotionele rollercoaster geweest, drie jaar lang. Van verdriet naar geluk, naar eenzaamheid en plezier. Ik heb daar ook de liefde weer gevonden’

Je vertelde bij RTV Rijnmond dat het een mooi avontuur was…

“Het mooie aan die bubbels is dat na die tien weken de competitie even werd stilgelegd. We hadden zo lang opgesloten gezeten dat ik de jongens dan vrijgaf en dan ging ik zelf ook leuke dingen doen. Ik kon het land toch niet uit, dus ik heb de kans gegrepen om heel China te ontdekken.”

Je ging ernaartoe als assistent van Giovanni van Bronckhorst, maar die had het na één seizoen wel gezien. Jij kon er beter aarden?

“Kijk, we vlogen in januari 2020 naar China, vlak daarna gingen de grenzen dicht. In die negen maanden is niemand langs geweest, alleen de oudste zoon van Gio. We hadden nog een contract van een jaar, maar Gio had een clausule in zijn contract dat hij na één seizoen kon stoppen. Daar heeft hij gebruikt van gemaakt.”

Jij bent dus wel gebleven.

“Ik ben ook terug naar Nederland gegaan en ben twee maanden thuis geweest, toen kreeg ik de kans om hoofdtrainer te worden bij de club. Dan ga je dingen afwegen. Ik heb het besproken met mijn kinderen en vrienden. Het zou eigenlijk voor één jaar zijn, maar dat werden er twee.”

Ja, je hebt je contract zelfs verlengd.

“We werden zevende in 2021, terwijl de club meestal tussen de elfde en dertiende plaats eindigt. Dat was dus heel goed, toen kreeg ik een contractverlenging van een jaar. Buiten dat woonde ik in een fantastische stad. Ik vind het zo jammer dat mijn kinderen niet naar Guangzhou konden komen. Was een waanzinnige ervaring voor ze geweest. Nu zit ik verhalen te vertellen, maar kunnen ze zich helemaal niet voorstellen hoe het is geweest. Ooit neem ik ze daarmee naartoe, laat ik zien waar ik gewoond heb, waar ik allemaal geweest ben.”

Over je kinderen gesproken: je hebt er vijf en die heb je bijna drie jaar niet kunnen zien. Daar kan ik me niets bij voorstellen.

“Dat was heel zwaar, ja. Ze zijn 25, 22, 20, 18 en 14. Het was mijn eigen keuze, dus daar gaat het verder niet om. Maar natuurlijk was het zwaar ze zo lang niet te zien. Het vervelende was dat China zo ongeveer het enige land was waar ze niet naartoe konden komen. Die verloren tijd ben ik nu volop aan het inhalen.”

Je hebt een paar jaar van hun levens gemist, is het nu niet moeilijk die draad weer op te pakken?

“De drie oudsten zijn al volwassen, dat scheelt. Maar mijn oudste dochter woont al een jaar samen, ik had die man nog nooit gezien. En de jongste was twintig centimeter langer dan toen ik wegging. Natuurlijk mis je dingen, zoals ik ook drie verjaardagen heb moeten vieren zonder hen. Ik ben 50 geworden in China… Maar dat hoort bij het maken van keuzes, die hebben consequenties en daar moet je niet over zeuren. Dat doe ik dus ook niet.”

Om dat gemis te doorstaan moet je een sterke persoonlijkheid hebben.

“Dat klopt ook wel, maar dat neemt niet weg dat het moeilijk was. Het is voor mij een emotionele rollercoaster geweest, drie jaar lang. Van verdriet naar geluk, naar eenzaamheid en plezier. In iedere emotie heb ik wel gezeten. Ik heb daar ook de liefde weer gevonden, bij een Nederlandse vrouw die daar al jaren werkte in het onderwijs. Dat ik mijn kinderen moest missen, was eigenlijk het enige obstakel, want ik heb drie jaar lang de kans gehad om een nieuwe cultuur te ontdekken, dat vond ik echt waanzinnig. Want China heeft alles.”

We horen en lezen van alles over China, maar weten er tegelijkertijd weinig van. Vertel eens.

“We weten niks van China omdat er over het algemeen ook niks wordt gecommuniceerd. Dat zit in de hele cultuur. Ook op de werkvloer wordt weinig gedeeld. Maar het land op zich is prachtig. Zó groot. Ik zat in het zuiden, naar het noorden is het zes, zeven uur vliegen. Alle klimaten die er bestaan op aarde heb je in China. Ik heb alles gezien, woestijn, bergen, zee. Ik heb drie jaar in de tropen gewoond, maar in november is het in het noorden -30. Dan liep ik nog in korte broek.”

Wat is het meest bijzondere dat je hebt gezien?

“Ik vind het moeilijk om er iets uit te pikken. Je had prachtige gebergtes met zuiver, helder water.

Bij de grens met Laos huppelden de olifanten rond in het wild. Aan zee was het geweldig. Het is gewoon een fantastisch land, heel mysterieus ook.”

‘PSV is zwakker geworden, Ajax heeft zijn eigen problemen. Dit seizoen laat zich niet voorspellen. De vraag is of het breed genoeg is bij Feyenoord, of ze fit blijven’

Wat vond je zo bijzonder aan de Chinese cultuur?

“Dat die volstrekt anders is, in álles.

Wij zijn heel direct. Als jij een vraag stelt, geef ik antwoord met ja of nee en geven we daar een verklaring bij. In China zeggen ze niks, of ‘ja’ terwijl ze dat niet kunnen waarmaken. Dat is heel erg wennen, ook andersom. Daarin heb ik mijn weg wel moeten vinden, want ik was te gast, dus moet ík me aanpassen. Die aanpassing vond ik reuze interessant.”

Ben je dan een andere versie van jezelf ?

“In ieder geval een betere. In zo’n andere cultuur leven en werken is voor mijn persoonlijke ontwikkeling hartstikke goed geweest. Het heeft me een beter mens én betere coach gemaakt.”

Waarin ben je dan veranderd?

“Ik ben nu geduldiger, milder.

Dankbaarder ook.”

Het lijkt me toch lastig om je voetbalvisie over te brengen als je de taal niet spreekt en er sprake is van zo’n groot cultuurverschil.

“Ik communiceerde in het Engels met mijn tolk. Nou spreek ik redelijk goed Engels, maar ook weer niet super. In denk natuurlijk in het Nederlands, vertaal het zelf naar het Engels en dan moet dat weer in het Chinees worden overgebracht. Dat zijn drie talen... Af en toe stond ik op het veld en dacht: heb ik nou iets anders gezegd? Maar over het algemeen ging het goed. Ik vind het altijd belangrijk om een Nederlandse assistent te hebben. Ik wil ook kunnen lullen en klankborden in mijn eigen taal. Dat heeft ook geholpen.”

Heb je drie jaar lang een mondkapje opgehad?

“Als je ergens naar binnen gaat, is het verplicht, maar op straat niet. Zo kon je ook de eigenwijze Nederlanders herkennen, haha. Uiteindelijk hadden we een leuk sociaal netwerk met Nederlandse expats, dat maakte het een stuk gezelliger. Maar als ik zeg dat ik duizend keer ben getest, overdrijf ik niet.”

Vind je dit interessant?

Ontdek nu alle Nederlandse top titels in één app!

Bestel nuAl abonnee?
Log in om verder te lezen

En hoe vaak was je positief ?

“Nul keer! Als we in die bubbel competitie speelden, werd je bijna dagelijks getest. Maar het beleid was zo extreem dat er nauwelijks besmettingen waren. Pas eind vorig jaar ging dat omhoog, toen alles werd losgelaten.”

Wat is nu je ambitie? Wil je weer naar de andere kant van de wereld of liever wat dichterbij huis?

“Dat maakt me niet zoveel uit. Ik heb een Nederlandse club afgezegd, ik wil wel graag weer naar het buitenland. Even afwachten wat er op mijn pad komt. Er speelde ook iets in Noord-Afrika, maar dat was als hoofd jeugdopleiding, dat sprak me niet zo aan. Maar het buitenland is me uitstekend bevallen.”

Best gek dat je nu zo avontuurlijk bent ingesteld, want als voetballer heb je amper een jaar in Italië gespeeld.

“Klopt, maar als ik het over mocht doen, had ik het anders gedaan, dan was ik eerder naar het buitenland gegaan. Niet om Feyenoord, dat is een fantastische club, maar in het buitenland werken is een fantastische levenservaring. De rijkdom die je krijgt van werken in een andere cultuur vind ik zó’n verrijking. Dat had ik achteraf eerder willen meemaken.”

‘Pijnlijker was dat mijn zoontje met het nieuws over mijn ontslag kwam, die had het al op internet gelezen. Maar het lekken zegt niets over de club Feyenoord, maar alles over die persoon’

Ho even, je bent in de winter van 2001 naar het buitenland gegaan. In 1999 werd je als aanvoerder kampioen met Feyenoord, dat had je toch niet willen missen?

“Haha, dat was onbetaalbaar, dat klopt. Na het kampioenschap konden ze me verkopen aan AS Roma, dat was achteraf hét moment geweest. Maar Feyenoord wilde me niet kwijt en ik ben nooit op mijn strepen gaan staan of gaan ruziemaken. Na die titel raakte ik zwaar geblesseerd en fysiek is het eigenlijk nooit meer goed gekomen.”

Nadat Jaap Stam in 2019 werd ontslagen bij Feyenoord moest ook jij als zijn assistent vertrekken, extra pijnlijk was dat je dat in de krant moest lezen. Is die wond inmiddels geheeld?

“Jawel, je moet niet zeuren en gewoon weer doorgaan. Iemand heeft er toen belang bij gehad om dat nieuws te lekken, ik hoop dat diegene tevreden is over zichzelf. Meer is het voor mij niet, al is het wel pijnlijk als je ergens twintig jaar hebt gewerkt. Dat soort dingen went niet. Ik kan me dat ook niet inbeelden dat mensen dat doen. Ik vind dat je dan een slecht mens bent. Je weet dat diegene dat leest in de krant, dat je dat dan toch doet... Pijnlijker voor mij was dat mijn zoontje met het nieuws kwam, die had het al op internet gelezen. Maar goed, het is geweest.”

En wie is dat slechte mens?

“Dat weet ik niet. Ik heb wel een idee in welke hoek ik moet zoeken, maar zeker weten doe ik het niet.”

Je vertelde toen dat je even niet naar De Kuip wilde. Ben je inmiddels weer geweest?

“Nou, ik ben toen in oktober ontslagen en 2 januari vloog ik naar China en ben ik bijna drie jaar weggeweest. Het is er nog niet van gekomen, ook doordat ik druk ben met andere dingen. Ik wil binnenkort wel weer gaan, ik kijk de wedstrijden thuis wel.”

Je blijft niet weg om bepaalde mensen te vermijden?

“Nee. Ik ben tenslotte een van de Feyenoorders die bij alle prijzen betrokken zijn geweest sinds 1999, ik heb alleen de beker gemist in 2008. Verder was ik overal bij.”

Precies, als iemand weet welke ingrediënten nodig zijn voor succes in Rotterdam ben jij het. Heeft Het Legioen straks iets te vieren?

“In de topwedstrijden hebben ze alle aanvallen afgeslagen, maar ze hebben ook geen marge kunnen nemen. Dat is jammer. PSV is zwakker geworden, Ajax heeft zijn eigen problemen, maar het staat nog zo dicht bij elkaar. Dit seizoen laat zich niet voorspellen. De vraag is of het breed genoeg is bij Feyenoord, of ze fit blijven. Ik vind het moeilijk.”

Hebben ze voldoende kwaliteit?

“Ja, anders sta je niet zo lang bovenaan. Als het spannend gaat worden, komt het erop aan of je bestand bent tegen de druk. Daarmee kunnen omgaan is ook een kwaliteit. Het is niet dat Feyenoord zijn wedstrijden makkelijk wint, er loopt er niet eentje bij die de bal zomaar binnenschiet. Het kost dus allemaal veel kracht, maar ik hoop het zo! Als je naar de geschiedenis kijkt: Feyenoord werd kampioen in 1993, zes jaar later weer. De laatste keer was in 2017, het is nu zes jaar later...

Alleen moeten we dan niet weer achttien jaar wachten op de volgende! Maar weet je wat ik het mooiste vind om te zien? Dat ze vorig jaar de finale van de Conference League haalden en nu weer lang meedoen voor drie prijzen. Dat vind ik sportief gezien de grootste winst. Er wordt waarde gecreëerd op het veld, je ziet duidelijk beleid.”

Je zei: ik hoop het zo! Mooi dat het ontslag je clubgevoel niet heeft verpest.

“Als je twintig jaar bij die club werkt, dan is dat een groot gedeelte van je leven. Je kunt dus wel zeggen dat ik Feyenoorder ben. Het lekken van mijn ontslag zegt niets over de club, maar alles over de persoon die dat heeft gedaan. Of over de toenmalige manier van werken. Maar dat is Feyenoord niet!”

Jean-Paul van Gastel: van Tilburg naar Guangzhou

Jean-Paul van Gastel (Breda, 1972) begon zijn profcarrière bij Willem II. In Tilburg verdiende hij een transfer naar Feyenoord, waar hij naam maakte met zijn snoeiharde afstandsschot. Als aanvoerder nam hij de kampioensschaal in 1999 in ontvangst. In het seizoen dat Feyenoord de UEFA Cup won (2001-2002) vertrok hij in de winterstop naar het Italiaanse Ternana. Hij speelde een paar maanden in de Serie B en tekende bij Como in dezelfde competitie, maar vanwege aanhoudend blessureleed zat zijn loopbaan al in een neerwaartse spiraal. Na nog één seizoen bij De Graafschap moest Van Gastel, die ook vijf keer uitkwam voor het Nederlands elftal, zijn carrière al op zijn 31ste staken. Hij werd jeugdtrainer en was vanaf 2011 assistent-coach bij Feyenoord. Eerst van Ronald Koeman, daarna van Giovanni van Bronckhorst en Jaap Stam. Die laatste werd al snel ontslagen, in zijn kielzog moesten ook Van Gastel en spitsentrainer Roy Makaay vertrekken. Bij het Chinese Guangzhou City FC werd hij opnieuw assistent van Van Bronckhorst. Die keerde na één seizoen terug naar huis, waarop Van Gastel het stokje overnam en twee jaar hoofdtrainer was. Sinds eind vorig jaar is hij terug in Nederland, waar hij wacht op een nieuw avontuur.