Molens en meer, véél meer

De Zaan mondt uit in het Noordzeekanaal, maar oorspronkelijk was deze waterloop een natuurlijke havenarm van het IJ. Daardoor konden de lintdorpen langs het meanderende water in de hoogtijdagen uitgroeien tot het belangrijkste industriegebied van Europa. En tot ‘de provisiekast van Nederland’, zoals de streek bekendstond. In de achttiende eeuw draaiden er zo’n zeshonderd molens en er voer een walvisvloot uit. Grote bedrijven als Verkade, Honig, Duyvis, Lassie, Albert Heijn en Bruynzeel hebben hier hun roots. Door de hele Zaanstreek zie je nog de sporen van het rijke Zaanse verleden, zoals de typerende Zaanse molens en houten huizen – charmante panden, meestal groen met witte details. De laatste tijd duiken ook overal leuke, hippe adresjes op. Aantrekkelijke restaurants en koffietentjes, eigentijdse winkels, inspirerende culturele initiatieven en verfrissende architectuur.

Frisgroen

In het stadshart van Zaandam kreeg de traditionele bouwstijl onlangs een verrassende draai. Dat zie je tegenover het station bij het nieuwe stadhuis, een geslaagde update van de Zaanse architectuur. Net als het Inntel Hotel, een fotogenieke stapeling van groene Zaanse huisjes. Van hieruit loop je zo de Gedempte Gracht op, waarin nu weer water stroomt. Dit is de belangrijkste winkelstraat, samen met de Westzijde. Daar is de oude Verkadefabriek een fraai voorbeeld van herbestemd industrieel erfgoed. Je kunt er terecht voor heerlijk gebak of een verrukkelijke lunch. Loop aan de overkant van de Verkadefabriek even het Stuurmanspad in, waar je nog echt de sfeer van het oude Zaandam proeft. Een unieke bezienswaardigheid is het Czaar Peterhuisje, de plek waar Peter de Grote in 1697 verbleef om de scheepsbouw te bestuderen. Het is één van de oudste houten huizen van Nederland en één van de vele verrassingen van Zaandam.

De schilderachtige schans

Zaandam gaat via Koog aan de Zaan over in Zaandijk, met aan de overkant van het water de wereldberoemde Zaanse Schans. In dit polderdorp stap je terug in de tijd, naar het midden van de negentiende eeuw. Je begrijpt er meteen waarom Claude Monet zo verliefd werd op de Zaanstreek dat hij haar vereeuwigde in maar liefst 25 schilderijen. De Zaanse Schans heeft meerdere musea, waaronder het Zaans Museum, het Molenmuseum, Museumwinkel Albert Heijn en uurwerkmuseum Zaanse Tijd. Je kunt hier uren ronddwalen. Gelukkig is er voldoende horeca om even te pauzeren. Aan de overkant in Zaandijk is de Lagedijk, een dromerige straat om af te struinen. Er staan een paar van de mooiste Zaanse huisjes. Aan het eind bij de Zaandijkersluis vertrekt een voetveer naar de noordpunt van de Zaanse Schans. Verder naar het noorden gaat Zaandijk over in Wormerveer. Daar kreeg de Zaanbocht de afgelopen jaren een boost; dit is nu een aantrekkelijk stukje Zaan geworden met winkels en horeca waar het goed toeven is. Als je een fietstocht langs de Zaan maakt, is dit een fijne plek om even af te stappen.

Geheim terrein

Tot slot het uiterste zuidpuntje van de Zaanstreek, het Hembrugterrein aan het Noordzeekanaal. Dit parkachtige terrein was altijd hermetisch afgesloten, omdat er van oudsher munitie voor het leger werd gemaakt. Pas in 2014 ging het open. Nu zitten in de industriële panden allerlei creatieve bedrijven, winkels en horeca. Een trekpleister is bijvoorbeeld de Hembrug Market: allemaal verschillende eetstalletjes in een indrukwekkende fabriekshal. Buiten de poorten is de woonboulevard van Zaandam, met winkels zoals het befaamde Loods5. Het Hembrugterrein kan model staan voor al het leuks dat er gebeurt rond de Zaan en laat zien dat de Zaanstreek leeft als nooit tevoren. Een feest om te ontdekken.

In dit polderdorp stap je even terug in de tijd

Wandelen, fietsen en... stoppen voor leuks en lekkers

Vind je dit interessant?

Ontdek nu alle Nederlandse top titels in één app!

Bestel nuAl abonnee?
Log in om verder te lezen

DE LEUKSTE ADRESSEN

DE VERSKADE Verzameling winkels met verse etenswaar en geweldig leuke plek om te lunchen. Westzijde 174a, Zaandam

MONETATELIER Gratis toegankelijk museum over het Zaanse werk van de Franse impressionist. Via de trap en loopbrug naast Gedempte Gracht 2d. monetinzaandam.nl

CZAAR PETERHUISJE Het bewaard gebleven houten huisje waar Peter de Grote in 1697 verbleef. Krimp 23, 1506 AA Zaandam zaansmuseum.nl

ZAANSTORE VVV en winkel met de leukste souveniritems voor de Zaanstreek, van koekjes tot kaarten. Stadhuisplein 96, Zaandam zaanstore.nl

VINTAGE POINT Vintage servies en andere begeerlijke accessoires. Westzijde 96, Zaandam vintagepoint.nl

WOLFSEND Terras aan het water met zicht op de Zaanse Schans. Lagedijk 13C, Zaandijk wolfsend.nl

BOUTIQUE HOTEL ZAAN Om te logeren in een kleurige, frisse setting en om te eten bij het mooie restaurant. Lagedijk 32-34, Zaandijk boutiquehotelzaan.com

DE HOOP OP D’SWARTE WALVIS Mooi restaurant met terras aan het water. Kalverringdijk 15 (Zaanse Schans), Zaandam dewalvis.nl

TRASH & TREASURES Winkel en lunchroom met nostalgische items. Zeilenmakerspad 2 (Zaanse Schans), Zaandam

HEMELS Voor koffie met zelfgemaakt gebak, lunch en ambachtelijk schepijs. Zaanweg 109, Wormerveer hemelsijswormerveer.nl

BIJ KATRIEN Blij makende winkel met Oudhollandse artikelen voor het huishouden. Zaanweg 95, Wormerveer bijkatrien.nl

HUIS TE ZAANEN Hotel en wijnbar in een klassiek pand uit de negentiende eeuw. Zaanweg 118, Wormerveer wijntezaanen.nl

BUTER PATISSERIE Voor als je zin hebt in koffie met gebak. Zaanweg 84, Wormerveer buterbanket.nl

LAB-44 Indrukwekkende industriële plek met veel sfeer en goed eten. Middenweg 44 (Hembrugterrein), Zaandam, lab-44.nl

VITRA CIRCLE STORE Designmerk Vitra verkoopt hier gerenoveerde meubels van Vitra en Artek. Affuitenhal 10 (Hembrugterrein), Zaandam zaandam. vitracircle.com

LOODS5 Gigantische winkel met woondesign in de oude Bruynzeelfabriek, heeft ook een prettig restaurant. Pieter Ghijsenlaan 14B, Zaandam loods5.nl

DE MACHINEKAMER Goed adres voor vintage design, zowel oud als remakes. Stormhoek 39, Zaandam demachinekamer.nl

HOMESTORE Uitbundige collectie stoffen en meubels. Pieter Ghijsenlaan 22-B, Zaandam homestorezaandam.nl