<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/REC-html40/loose.dtd">
<html><body><div id="template_1"><div id="article-body"><div class="breadcrumbs"><div class="section-title">YOUYOUYOU /   HEALTH </div></div><div class="title">UUR VAN DE WAARHEID WAAROM DE KLOK TERUG OF VOORUIT ONS ZO ONTREGELT</div><div class="intro"> <b>Op 31 maart gaat de zomertijd weer in: een uur langer licht. Maar Europa wil af van dat gerommel met de wijzers. De vraag is alleen: gaan we dan voor winter- of zomertijd? Wetenschappers kiezen voor de eerste optie. En daar heeft onze biologische klok alles mee te maken.</b></div><div class="byline"><i>tekst</i> Nathalie Tops</div><div class="byline"><i>fotografie</i> Getty Images</div><div class="body"><div class="figure-block image-bleed"><img title="f058-01.jpg" src="https://cdn-assets.ziniopro.com/var/issues/596521/b2213d721fbc3731d00cd52238636ff1/images/f058-01.jpg" width="1024" height="1322"></div><p>Een uur erbij, een uur eraf, langer licht,&rsquo;s ochtends donker, het is altijd weer even wennen als we van zomer- naar winter- naar zomertijd gaan. Maar ging dat niet stoppen? Wilde de EU geen cloxit? Het voorstel om de halfjaarlijkse tijdswisseling af te schaffen, vloeide voort uit een publieke enquete een paar jaar geleden waaraan 4,6 miljoen EU-burgers deelnamen, een record voor dat soort Europese enqu&ecirc;tes. Een grote meerderheid van 84 procent wil het hele jaar door dezelfde tijd aanhouden, zo bleek. Volgende vraag: wordt het zomer- of wintertijd? Dat eerste, riep het volk. Dat tweede, zeiden wetenschappers. Intussen is de beslissing op de lange baan geschoven. Maakt dat ene uurtje dan echt zo veel verschil? Twee deskundigen zetten de feiten op een rij.</p><h2> <b>KLOK VOORUIT? APPELTJE-EITJE</b></h2><p><b>&bull; </b>Ga de eerste dagen een halfuur tot een uurtje vroeger naar bed. Zo is de omschakeling minder abrupt. Laat je niet verleiden tot uitslapen, dat heeft alleen maar een schadelijk effect. Sta dagelijks op hetzelfde tijdstip op: zo raak je het snelst aangepast aan de nieuwe tijd.</p><p><b>&bull; </b>Respecteer je slaapduur.</p><p><b>&bull; </b>Ga &rsquo;s ochtends naar buiten en neem een lichtbad: ga vol het licht in.</p><p><b>&bull; </b>Beperk de blootstelling aan blauw licht van smartphones en tv-schermen &rsquo;s avonds.</p><div class="pullQuote">&lsquo;In de week na het invoeren van de zomertijd zijn er tot<b> 10 % meer hartinfarcten&rsquo;</b></div><h2> <b>WAAROM? DAAROM!</b></h2><p> <b>Op 31 maart schakelen we over van wintertijd op zomertijd. Om precies te zijn: twee uur &rsquo;s nachts wordt in &eacute;&eacute;n klap drie uur. Daardoor komt de zon vanaf zondagochtend een uur later op en gaat ie een uur later onder. Op 27 oktober schakelen we opnieuw over naar wintertijd. Dat doen we al sinds 1977: onder invloed van de economische crisis in die tijd besliste de overheid om de zomertijd in te voeren. Door de uren met zonlicht meer te laten samenvallen met het leefpatroon van de mensen, hoopte de toenmalige regering energie te besparen. Begin jaren tachtig bedroeg die besparing op jaarbasis nog maar zo&rsquo;n twintig euro per huishouden en door bijvoorbeeld spaarzame ledlampen is het voordeel nog veel meer gekrompen.</b></p><h2>WAAROM ZIJN WETENSCHAPPERS VOORSTANDER VAN DE WINTERTIJD?</h2><p><b>Professor Johan Verbraecken, medisch co&ouml;rdinator van het slaapcentrum in het UZA:</b> &ldquo;Omdat die het nauwst aansluit bij ons natuurlijke bioritme. Eigenlijk wijkt de sociale klok sowieso al zo&rsquo;n twintig minuten af van ons circadiaanse of dagelijkse ritme, waarvan het slaap-waakritme het bekendst is. Zonder licht zouden we twintig minuten later gaan slapen. Op 31 maart doen we daar een flinke schep bovenop: dankzij de zomertijd bedraagt het verschil geen twintig minuten meer, maar tachtig. Daardoor treedt er &lsquo;misalignment&rsquo; op: een mismatch tussen ons interne uurwerk en het tijdstip dat ons horloge of smartphone aangeeft. Hoe groter dat verschil, hoe groter de kans op problemen. Het meest voorkomende symptoom is vermoeidheid. Ook stemmingsproblemen steken vaak de kop op. Die houden verband met het lage energiepeil: uit onderzoek weten we dat een gebroken slaap de kans op depressieve klachten verhoogt. Bovendien doet slaapgebrek naar snelle suikers, vettig voedsel en cafe&iuml;ne grijpen, ter compensatie van het suffe gevoel. Die subtiele, kleine veranderingen zijn niet altijd keihard meetbaar, maar toch heeft de wetenschap steeds meer oog voor de schadelijke effecten van misalignment. Afwijken van het dagelijkse ritme heeft trouwens ook acute gevolgen: in de week na het invoeren van de zomertijd zijn er tot tien procent meer hartinfarcten.&rdquo;</p><h2> <b>ALSOF JE DAT UURTJE VERSCHIL VOELT. HET ZIT ALLEMAAL TUSSEN JE OREN. WE KUNNEN ALLES BETER BIJ HET OUDE LATEN.</b></h2><p> <b>Esm&eacute;e Verwijk, klinisch neuropsycholoog (UvA en AMC) en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Slaap- en Waakonderzoek (NSWO):</b></p><p>&ldquo;En dan zeg ik meteen terug: ja, het zit ook tussen je oren. Precies in het midden zelfs. Van je hart tot je spijsvertering: alle organische systemen in ons lichaam worden aangestuurd door een masterklok, de biologische klok genoemd. Die situeert zich in je hersenen. Stuur je die interne klok in de war door aan de tijd te gaan prutsen, dan ondervinden alle deelsystemen daar mogelijk hinder van. Slechter slapen is zo&rsquo;n typisch voorbeeld, maar ook misselijkheid, darmen die in overdrive gaan of een hongergevoel dat op bizarre tijdstippen de kop opsteekt kunnen tot de neveneffecten behoren.&rdquo;</p><p><b>Verbraecken:</b> &ldquo;Rommelen met onze biologische klok is als vloeken in de kerk: heiligschennis voor ons lichaam. De kans neemt toe dat je bepaalde problemen ontwikkelt. Waarmee ik niet zeg dat ieder&eacute;&eacute;n hinder zal ondervinden.&rdquo;</p><p><b>Verwijk:</b> &ldquo;E&eacute;n tijd hanteren gedurende het hele jaar is beter, gezonder en gewoon natuurlijk. Tegelijkertijd wil ik de discussie wat nuanceren: voor het gros van de bevolking blijft de ervaren hinder beperkt tot gepruts met een klok of wekker. Ik snap dat zij deze discussie<i> much ado about nothing</i> vinden. Maar in mijn praktijk komen dagelijks pati&euml;nten die er w&eacute;l hinder van ondervinden: mensen die gevoelig zijn voor slaapproblemen, seizoensgebonden depressies, een bipolaire stoornis hebben of met ritmeproblemen kampen. Kortom, de ene biologische klok is wat sneller overstuur dan de andere. Maar, zo redeneer ik dan, als de meerderheid geen last heeft van dat uurtje verschil, zal het ze toch ook niet schaden als we ermee stoppen?&rdquo;</p><div class="pullQuote">&lsquo;Zonlicht activeert: het geeft onze hersenen het signaal dat het tijd is om weer<b> op volle toeren te draaien&rsquo;</b></div><p><b>Verbraecken:</b> &ldquo;We zijn er alleen maar bij gebaat. Door het zomeruur moeten we met z&rsquo;n allen een uur vroeger uit de veren. Dat compenseren we helaas niet door vroeger in ons bed te kruipen, waardoor slaaptekort om de hoek loert.&rdquo;</p><div class="pullQuote"> <b>WAT MAAKT HET UIT DAT HET IN DE WINTER &rsquo;S OCHTENDS TOT KWART VOOR TIEN DONKER BLIJFt? JE ZIT TOCH OP JE WERK.</b></div><p><b>Esm&eacute;e Verwijk:</b> &ldquo;Los van het feit dat zonlicht activeert, heeft het ook een effect op je gemoed. Zo zie ik in mijn praktijk af en toe mensen met een winterdepressie. De precieze oorzaak weten we niet, maar een gebrek aan licht speelt daarin zeker een rol. In de winter zijn de dagen sowieso korter, neemt de lichtsterkte van de zon af en komt ie later op. Switchen we naar zomertijd, dan is het &ndash; zoals mijn collega al aanhaalde &ndash; nog langer wachten op zonlicht in de herfst en winter. Van eind oktober tot en met eind februari zullen we de zon pas na half negen &lsquo;s ochtends zien. Dat is slecht voor ons humeur. En ook voor onze slaap: &rsquo;s ochtends zul je met moeite je bed uitkomen, &rsquo;s avonds krijg je moeite met inslapen. Met een slaaptekort bij een groot deel van de bevolking tot gevolg.&rdquo;</p><p><b>Johan Verbraecken:</b> &ldquo;In 2014 schakelde Rusland definitief over op de wintertijd. Opvallend, want drie jaar eerder werd beslist om de zomertijd aan te houden, wegens &lsquo;beter voor mens en vee&rsquo;. Viel dat even tegen: de winters werden nog langer en donkerder en het aantal depressies nam fors toe.&rdquo;</p><div class="pullQuote">&lsquo;Van maart tot eind oktober kampen we met een<b> chronische jetlag&rsquo;</b></div><div class="figure-block image-block"><img title="f061-01.jpg" src="https://cdn-assets.ziniopro.com/var/issues/596521/b2213d721fbc3731d00cd52238636ff1/images/f061-01.jpg" width="330" height="433"></div><h2>ALS DIE ZESTIG MINUTEN AL ZO VEEL VERSCHIL MAKEN, HOE ZIT HET DAN MET VERRE REIZEN?</h2><p><b>Johan Verbraecken:</b> &ldquo;Zo&rsquo;n tijdsverschil is niet niets. Zodra je bent gearriveerd, ga je leven volgens het ritme van je bestemming, maar het ritme van je spijsvertering of darmen kun je natuurlijk geen zes uur terug- of vooruitdraaien. Je interne klok gaat protesteren, met een jetlag als souvenir bij thuiskomst. Daar ben je na een week wel bovenop. Een uurtje verschil lijkt dan helemaal geen probleem meer. Ware het niet dat die mismatch veel langer aanhoudt: zeven maanden, om precies te zijn. Van maart tot eind oktober kampen we met een chronische jetlag, wat effect heeft op onze slaap, prestaties, gezondheid &eacute;n ons gemoed.&rdquo;</p><h2> <b>ALS WE PERMANENT WINTERTIJD INVOEREN, ZIJN WE ONZE LANGE ZOMERAVONDEN KWIJT.</b></h2><p>Esm&eacute;e Verwijk: &ldquo;De frappantste reactie die ik las, was van een vrouw die zei dat ze straks geen jurkjes meer aan kon in de zomer door die zeurende wetenschappers. De wintertijd kampt gewoon met een imagoprobleem. We associ&euml;ren die meteen met grijze dagen, regen en windvlagen, terwijl zomertijd herinneringen aan vakantie, ijsjes en barbecues oproept. Eigenlijk betreft het een keuze tussen de Central European Time (de wintertijd) enerzijds en de Eastern European Time (de zomertijd) anderzijds. Wees gerust: de seizoenen blijven sowieso wat ze zijn. Ook voor de lange zomeravonden hoef je niet echt te vrezen. Bij een permanent winteruur zien we de zon op een zomeravond ondergaan om negen uur. Dat betekent dat je zestig minuten aan terrastijd inboet. Bij een permanente zomertijd zal de zon op diezelfde avond namelijk om tien uur ondergaan.&rdquo;</p><p>Johan Verbraecken: &ldquo;Veel belangrijker dan dat ene uur langer op een terras zitten, is het verschil dat zich in de winter voordoet. Als we voor de zomertijd kiezen, zal de zon zich begin januari pas rond kwart voor tien &lsquo;s ochtends laten zien. Op z&rsquo;n vroegst, want op een sombere dag zullen we pas rond half elf echt het gevoel hebben dat het licht wordt.&rdquo;</p><h2> <b>DANKZIJ DE ZOMERTIJD BLIJFT HET &rsquo;S AVONDS LANGER LICHT EN HEBBEN WE DUS MEER TIJD OM ONZE DAGELIJKSE DOSIS LICHT BINNEN TE KRIJGEN.</b></h2><p> <b>Johan Verbraecken: &ldquo;Voldoende blootstelling aan licht is inderdaad belangrijk, maar dan wel op de juiste tijdstippen. Zonlicht activeert: het geeft onze hersenen het signaal dat het tijd is om weer op volle toeren te draaien. Bovendien zijn we in de eerste uren van de dag het gevoeligst voor licht. Hoe meer licht we dan gehad hebben, hoe beter we &rsquo;s avonds zullen slapen. Maar het omgekeerde geldt ook: hoe langer we &rsquo;s avonds in het licht vertoeven, hoe moeilijker we vaak inslapen.</b></p><p> <b>Lichtblootstelling onderdrukt namelijk de aanmaak van melatonine, het hormoon van de duisternis; handig &rsquo;s ochtends, maar minder prettig &rsquo;s avonds. Zelfs als je na zo&rsquo;n lange zomeravond meteen de duisternis van je slaapkamer opzoekt, duurt het nog enige tijd voor je melatoninepeil de hoogte in schiet en slaperigheid volgt.&rdquo;</b> </p></div></div></div></body></html>


Editie 12 - 2023

YOUYOUYOU

Uur van de waarheid waarom de klok terug of vooruit ons zo ontregelt

Het tijdschrift Flair gaat over alles wat het leven leuker maakt. Met een abonnement op Flair blijf je op de hoogte van betaalbare mode, heerlijke en makkelijke recepten, de nieuwste woonideeën en praktische tips voor in en rond het huis. Flair makes you feel good!

Uur van de waarheid waarom de klok terug of vooruit ons zo ontregelt

Lees meer

De zomer OP ZAK

Around the world in a day

Spannende nieuwe stap voor máxima

Je neemt er betere beslissingen van(EN NÓG 12 REDENEN OM LEKKER NAAR BUITEN TE GAAN)

Britse presentator volgens collega’s alleen maar aardig op tv ‘Teddybeer James Corden is een wolf in schaapskleren’

Download de Tijdschrift.nl app in de App Store of Google Play